Gülsün Karamustafa, 1946

1946 yılında Ankara’da doğan Gülsün Karamustafa yaşamını ve çalışmalarını İstanbul’da sürdürüyor. 1963-1969 yılları arasında eğitim aldığı İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Resim Bölümü’nde Bedri Rahmi Eyüboğlu Atölyesi’nden mezun olur. Sanatçı, mezun olduktan sonra İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nda öğretim görevlisi olarak çalışır, fakat bu dönemde akademik resmin dışına çıkarak farklı teknikler araştırmaya başlar. Daha sonra akademideki görevinden ayrılarak bağımsız çalışmalarına devam eder.

Gülsün Karamustafa göç, cinsiyet, sınır, bellek gibi kimlik kavramını biçimlendiren konular üzerine yoğunlaşır. Ulus devlet inşasının ve 20. yüzyılda yaşanan siyasi olayların toplumda neden olduğu travmalar, yapıtlarında araştırdığı önemli başlıklar olarak dikkat çeker. Ankara’da geçirdiği çocukluk ve gençliği, İstanbul’da eğitim aldığı süreçte tanık olduğu 1968 olayları ile sağ-sol çatışmaları kadar, 1960’lı yılların sonu 1970’lerin başında ırkçılık ve feminizm gibi konuların küresel ölçekte tartışma zemini bulması da, sanatçının yaklaşımının ve üretiminin biçimlenmesinde etkili olur. Bizzat tanık olduğu olaylardan ve toplumun farklı katmanlarına ilişkin gözlemlerinden etkilenen Karamustafa, film, resim, heykel ve yerleştirme gibi ifade araçlarıyla yerel anlatıları evrenselleştirdiği kendine özgü bir anlatım sunar.

“Meydanın Belleği", kamusal ve özel mekân arasındaki ilişkiye gönderme yapan bir video projesidir. Aynı anda iki perdede derlenmiştir; birinde iç mekânda bir aile görülür, diğerindeyse İstanbul’daki ana meydanlardan birinden gerçek görüntüler akar. Belgeseller, 1930’lardan 1980’lerin sonuna kadar, meydana ilişkin belli başlı olaylara işaret eden bir zaman çizelgesini kapsar: 1930’da merkezdeki anıtın açılış töreni ve bu noktada aile fotoğrafları çektirme geleneği; 6-7 Eylül 1955’de Rum, Ermeni ve Yahudi azınlıklara karşı, çoğunun ülkeyi terk etmesiyle sonuçlanan kışkırtıcı gösteri; 27 Mayıs 1960’da dönemin başbakanı ile iki bakanın asılmasına yol açan askerî darbe; 12 Mart 1971’de ikinci bir askerî darbe nedeni olarak anılan köktendinci ayaklanma olan “Kanlı Pazar”; 1 Mayıs 1977’de 30’dan fazla kişinin öldüğü İşçi Bayramı ve 12 Eylül 1980’deki üçüncü askerî darbe. Ayrıca, Unkapanı köprüsü ile Taksim arasında büyük bir bulvar açmak için Tarlabaşı semtindeki yıkımı ve meydandaki yüzyıl başından kalma iki binanın belediye bandosu eşliğinde yıkılmasını gösteren bir çekim de projeye dahildir. Filmler yorumsuzdur, belli bir zamana ya da perdede olup biten olaya ilişkin sözlü gönderme de yapmazlar. Filmlere, bize sessiz filmleri hatırlatan bir müzik eşlik eder. Var olan belgeseli alıp, yerine benzer baskılar ve olaylar yaşamış Arjantin, İspanya, Portekiz, Şili, Yunanistan gibi bir ülkeden çekimler koymak daima mümkündür.