Uluslararası Sanatçı Filmleri 2021

14 Ağustos 2021 - 27 Şubat 2022

İstanbul Modern, dünyanın farklı coğrafyalarından sanatçıların video, animasyon, kısa filmlerinin yer aldığı Artists’ Film International (Uluslararası Sanatçı Filmleri) programını çevrimiçi sergilemenin ardından şimdi de Beyoğlu’ndaki geçici mekânında bir sergi olarak kurguluyor. Videolar bu yıl “özen göstermek” konusuna odaklanıyor.

Hayatı bir araya getiren tüm ögeleri; doğayı, çevreyi, hayvanları, bitkileri, insanları önemsemenin, aynı zamanda da ülkeler ve bireyler olarak birbirimizle kurduğumuz ilişki biçimlerine dikkatle yaklaşmanın ge

rekliliği her geçen gün daha da kritik bir hâl alıyor. Özellikle tüm dünyanın bir virüsün etkisiyle evlere kapandığı ve insanların hayatlarına devam edebilmek için aynı gereksinimler üzerinden kolektif olarak hareket edebilme yetilerine odaklandığı bir senenin ardından "özen göstermek" olgusu iyice hissediliyor.

Çeşitli çerçeveler ve ifade biçimleri aracılığı ile "özen göstermek" teması başlığına ilişkin farklı açılımlar, Artists’ Film International programının 2021’e özel seçkisinde yer alıyor ve programa bu yıl, İstanbul Modern’in davetiyle, sanatçı Sena Başöz katılıyor. Başöz’ün “Kutu” adlı videosu 2021 yılı içinde hem İstanbul Modern’de hem de programın uluslararası ortaklarında gösteriliyor.

Londra’daki Whitechapel Gallery öncülüğünde 2008 yılında başlayan Artists’ Film International farklı coğrafyalardan 22 sanat kurumunun ortaklığıyla devam ediyor. Bu kapsamda video sanatıyla ilgili araştırmalarını birbirleriyle paylaşan kurumlar, her yıl belirli bir tema çerçevesinde ülkelerinden bir sanatçı ve çalışmasını seçerek programa katılıyor. İstanbul Modern, geçmiş yıllarda programa Ali Kazma, İnci Eviner, Sefer Memişoğlu, Bengü Karaduman, Burak Delier, Vahap Avşar, Zeyno Pekünlü, Cengiz Tekin, Pelin Kırca, Senem Gökçe Oğultekin ve Ergin Çavuşoğlu’nun videolarıyla katılmıştı.

Program kapsamında içeriği İstanbul Modern’in küratöryel seçimiyle belirlenen sergide dokuz film gösteriliyor. Bu kapsamda sergide yer alan sanatçılar: Sena Başöz (İstanbul Modern, Türkiye); Thania Petersen (Bag Factory, Johannesburg, Güney Afrika); Clare Langan (Crawford Sanat Galerisi, Cork, İrlanda); Giulio Squillacciotti (GAMeC, Bergamo, İtalya); Himali Singh Soin (Project 88, Mumbai, Hindistan); Agnė Jokšė (CAC, Vilnius, Litvanya); Rehana Zaman (Whitechapel Gallery, Londra, Birleşik Krallık); Patty Chang (Ballroom Marfa, Teksas, ABD), Kiri Dalena (MCAD, Manila, Filipinler).

Program / İçerik: Öykü Özsoy Sağnak, Nilay Dursun

2021'in Konuğu

Sena Başöz
Kutu, 2020
Tek kanallı video | 4’ 31’’
İstanbul Modern

Video hakkında:
Sena Başöz "Kutu"da ilgi ve şefkat hareketlerini keşfe çıkıyor. Bir kadının saçlarını hafif hafif okşayan eller saç tutamlarının arasına saklanmış sembolik nesneleri açığa çıkarıyor. Video, koyu renkli, gür ve uzun saçlar içine gizlenmiş çeşitli nesnelerin bazen bir erkek bazen de bir kadın eli tarafından çıkarıldığı bir dizi sekanstan oluşuyor. Sanatçı, gizleme ve açığa çıkarma, tutma ve bırakma, yaşam ve ölüm gibi zıt fenomenlerin belirmesini tetikleyen şefkat ve ilgi kavramları üzerine çalışıyor.

Clare Langan
Şehirden Kaçış, 2015
Yüksek çözünürlüklü video, tek kanallı film, sesli | 6’ 44’’
Müzik: Jóhann Jóhannsson
Kamera ve Kurgu: Clare Langan
Oyuncular: Tristan Gribbin & Leela Lynn Arni
Clare Langan, sanatçı, Galerie Anita Beckers, Frankfurt ve Nichido Contemporary, Tokyo izniyle
Crawford Sanat Galerisi, Cork, İrlanda

Video hakkında:
Clare Langan’ın “Şehirden Kaçış” adlı yapıtı bağ kurma, sevgi, ayrılık ve geçiş sürecini konu alıyor. Tamamı Flúðir, İzlanda’daki kaplıcaların “kara” renkli sularında çekilen filmde Langan, bir anne ile kızı arasındaki güçlü bağa odaklanıyor. Çocuk, ebeveyn veya eş ile kurulan yakın ilişkilere, insanlık açısından evrensel meselelere eğilen film, başlığı ile, yuvanın güvenliğinden ayrılmaya da işaret ediyor. Farkında olmadan yansıttığımız kendi deneyimlerimiz de filmin anlatısının bir parçası haline geliyor ve nihayetinde, ekranda gördüğümüz, birbirine karışan ve uzaklaşan bedenler ile özdeşleşebiliyoruz. Film İzlandalı besteci Jóhann Jóhannsson’un (1969 – 2018) aynı adlı parçası Flight from the City için özel olarak yapıldı.

Giulio Squillacciotti

Biz Gittiğimizden Beri Kalan (İtalya, Hollanda, 2020), 2020
Kısa Film
Tek Kanallı - 4K Video 1.33:1 İngilizce, Stereo Ses | 20'
Sanatçı, Care of Milan (İtalya) ve Kingswood Films (Hollanda) izniyle
GAMeC / Bergamo Modern ve Çağdaş Sanat Merkezi, İtalya

Video hakkında:
Giulio Squillacciotti’nin yapıtı kayıp hissinin üstesinden gelmeye odaklanıyor. Avrupa Birliği Antlaşması’nın 1992 yılında Hollanda’nın Maastricht şehrinde imzalanışından on yıllar sonra, Avrupa’da kalmış son üç ülkenin temsilcileri bu defa Birlik’in geri dönüşsüz bir şekilde sona erişi üzerine tartışmak için antlaşmanın imzalandığı salonda buluşuyor. Tekrar döngüleri içindeki bir terapi seansını andıran buluşmada üç karakter, işi kendi kendine üstlenmiş bir Britanyalı çevirmenin yardımıyla, artık var olmayan bir Avrupa’nın yasıyla baş etmeye çalışıyorlar. Sohbetleri, siyasi ve kişisel bağlarının metaforik bir şekilde birbirine düğümlenmesine yol açarak onları kendi kimlik krizleriyle yüzleşmeye ve artık var olmayanı, kalanı ve o Birlik’ten bundan sonra ne olabileceğini idrak etmeye sürüklüyor.

Kiri Dalena
Mag-uuma (Çiftçi), 2014
Tek kanallı dijital video, siyah beyaz, sesli | 2’ 06’’
Sanatçının izniyle
MCAD, Manila, Filipinler

Video hakkında:
Sinemacı ve görsel sanatçı Kiri Dalena, “Mag-uuma (Çiftçi)” adlı yapıtında, çiftçilerin gerçekleştirdiği bir protestodaki performansıyla dikkatini çeken, Mindanaolu muhalif bir genç kadını merkeze alıyor.

Genç kadın protesto sırasında söylemiş olduğu şarkının sanatçı tarafından kaydedilmesini kabul ediyor ve sanatçı da etrafta çiftçilerin dizlerine kadar su içinde ekim yaptıkları bir pirinç tarlasının ortasında onu çekmeye başlıyor. Ancak genç kadın etraftakileri de durup kendisini dinlemeye sürükleyen başka bir şarkı söylüyor. Videodaki bu protesto şarkısı kadının annesinden öğrenmiş olduğu eski bir halk şarkısı ve sözleri, sömürü ve yoksulluğun tarihini, hem topluluğun hem de bireylerin yaşamlarına gölge düşürmeyi sürdüren koşulları konu alıyor.

Patty Chang
Gezgin Suyun Çağrısı Bölüm 1 & 2, 2016
Renkli, iki kanallı video | 12’
Patty Chang izniyle
Ballroom Marfa, Teksas, ABD

Video hakkında:
“Gezgin Suyun Çağrısı: Bölüm 1 & 2” başlıklı yapıtında Patty Chang icra ettiği özen ve yas ritüelleri aracılığıyla bizleri insanların ve insan olmayanların yaşamları, doğal çevre ve yöneten güçlerin yıkıcılığı üzerine düşünmeye davet ediyor.

Videoda bir balinanın gövdesi Newfoundland’da yer alan ve eskiden bir balıkçılık merkezi olan Fogo Adası’nın kıyısında, suyun içinde cansız bir biçimde salınıyor. Sanatçı, hayatını kaybetmiş hayvanı düşüncelere dalmış bir şekilde yıkarken görülüyor. Kurumuş Aral Gölü’nün kıyısındaki eski bir liman kenti olan Moynak, Özbekistan’da, çölün içinde kalakalmış, terkedilmiş bir teknenin dış yüzeyini de benzer bir özen içinde fırça ile temizliyor. Bu varlıklar yeniden yaşama katılamayacakları için sanatçının yinelemeli eylemleri neredeyse absürt ve gereksiz gözüküyor. Sanatçı yine de, muhtemelen onların talihsiz sonlarını kabullenebilmenin bir yolu olarak, bakım ritüellerini sürdürüyor.

Agnės Jokšė
Sevgili Arkadaş, 2019
Tek kanallı HD video, renkli, sesli | 24’ 17’’
Odeta Riškutė izniyle
Contemporary Art Centre, Vilnius, Litvanya

Video hakkında:
Litvanyalı sanatçı Agnė Jokšė’nin kendi performansını içeren “Sevgili Arkadaş” adlı videosu, arkadaşlığı kuir kadınlar arasındaki platonik aşk olarak düşünen, mektup biçimindeki bir metni temel alıyor. Bir itirafı andıran yapıt, çağdaş dünyadaki farklı farklı sevme, yakınlık ve özen biçimlerini açık ve duyarlı bir şekilde ifade ediyor.

Himali Singh Soin
Bir Arkadaş Buluşması için Ortamı Hazırlamak, 2020
Hylozoic/Desires (Himali Singh Soin ve David Soin Tappeser)
Video, Renkli, Stereo Ses | 10’ 35’’
Project 88, Mumbai, Hindistan

Video hakkında:
Himali Singh Soin’ın 2020 yılında, pandemi sırasında Delhi’de ürettiği “Bir Arkadaş Buluşması için Ortamı Hazırlamak” belirsizlik, korku, şans, kaçırılmış ilişki fırsatları ve boş vaatleri konu alıyor. Bir zamanlar hissetmiş olduğumuz bir şeye dönüş ve hiçbir zaman deneyimlemediğimiz bir şeyin tekrarı olan yapıt, bakışın mesafesine göre değişen bir kozmoloji sunarak ya bir “bütün” ya da bir “boşluk” betimi halini alan bir Ensō’nun (Zen Budizmi’nde daire formu) yolunu izliyor. Videodaki çember, serbest cazın emprovize ögeleri ile rastgele fal açarak bulunmuş başka başka dipnotları bir arada tutuyor. Çalışma, bir arkadaş buluşması için ortam hazırlıyor ve beklemenin bir sevme biçimi olabileceğini öne sürüyor.

Rehana Zaman
Sharla, Shabana, Sojourner, Selena, 2016
HD video | 22’
Sanatçı ve LUX, Londra izniyle
Whitechapel Gallery, Londra, Birleşik Krallık

Video hakkında:
Rehana Zaman’ın “Sharla, Shabana, Sojourner, Selena” adlı yapıtında, bir oyuncu seçmeleri ortamındaki altı kadın anlatıcı kimi zaman bir metni takip ederek, kimi zaman da spontan bir şekilde kişisel deneyimler paylaşıyor. Tüm anlatıcılar, iş yerleri, dini mekânlar veya cinsel kaçamaklardaki deneyimlerin, ırk ayrımcılığı ve toplumsal cinsiyet dinamikleri nedeniyle çığırından çıktığı aykırı durumlar dile getiriyor. Filmin senaryosu, grup dinamiklerine dair düşünceleri (W.R Bion imzalı Experiences in Groups) ve deneysel feminist filmleri (Chick Strand imzalı Soft Fiction ve Michelle Citron imzalı What You Take for Granted) referans alıyor. Hikâyeler arasında, kolektif deneyimin kaygılarına karşı bir alternatif olarak, bedenlerarasılık ve haz sunan bir alanda, bir güzellik salonunda yaşanan fiziksel temas anlarına dair sekanslar yer alıyor.

Thania Petersen
KASSARAM, 2020
Video | 12’ 10’’
Bag Factory, Johannesburg, Güney Afrika

Video hakkında:
“KASSARAM”, Avrupalı kolonyal güçlerin tarih içinde Güney Afrika halkını baskıcı hiyerarşilerle sınırlamak adına kullandıkları sanat stratejilerini sorguluyor. Adını Malayca'da “büyük karışıklık”, şeylerin “yerinden olması” veya “tersyüz olması” anlamlarına gelen eski bir sözcükten alan Thania Petersen’in yapıtı, emperyalist gündemlerin dünyanın dört bir yanındaki farklı topluluklara çağdaş “oryantalist” görüşler dayatmayı sürdürerek kendi tarihsel pratiklerini daimi kılma biçimlerine dikkat çekiyor.

Artists’ Film International 2021 Program Ortakları

Bag Factory, Johannesburg, Güney Afrika

Ballroom Marfa, Marfa, Teksas, ABD

Belgrad Kültür Merkezi, Sırbistan

Bonniers Konsthall, Stockholm, İsveç

CAC / Contemporary Art Centre, Vilnius, Litvanya

CCAA / Afganistan Güncel Sanat Merkezi, Kâbil, Afganistan

Crawford Sanat Galerisi, Cork, İrlanda

Fundación PROA, Buenos Aires, Arjantin

GAMeC / Bergamo Modern ve Çağdaş Sanat Merkezi, İtalya

Hammer Müzesi, Los Angeles, ABD

KWM artcenter, Pekin, Çin

MCAD / Çağdaş Sanat ve Tasarım Müzesi, Manila, Filipinler

Mohammad ve Mahera Abu Ghazaleh Vakfı, Amman, Ürdün

Moskova Modern Sanat Müzesi, Moskova, Rusya

n.b.k. / Neuer Berliner Kunstverein Video – Forum, Berlin, Almanya

Para Site Art Space, Hong Kong, Çin

Project 88, Mumbai, Hindistan

rhizome Agency, Cezayir, Cezayir

Tromsø Kunstforening, Tromsø, Norveç

Varşova Modern Sanat Müzesi, Varşova, Polonya

Whitechapel Gallery, Londra, Birleşik Krallık