Gökkuşağında İki Kuşak

İstanbul Modern Bir Anne Ve Oğlun, Fahrelnissa Zeid(1901-1991) ve Nejad Devrim’in (1923-1995) Kapsamlı Sergilerine Ev Sahipliği Yapıyor.

İstanbul Modern, modern sanatımızın öncülerinden Fahrelnissa Zeid ve Nejad Devrim’in yapıtlarını ilk kez bir araya getiriyor. Yüzyılın ve Cumhuriyet’in ilk kuşaklarını temsil eden, anne ve oğlu buluşturan, Eti’nin katkılarıyla gerçekleşen "Fahrelnissa ile Nejad: Gökkuşağında İki Kuşak" sergisi 18 Mayıs 2006’da açıldı. Küratörlüğünü Haldun Dostoğlu’nun üstlendiği, hem yurt içi hem de yurtdışı kurum ve özel koleksiyonlardan oluşturulan 160 yapıt yer alıyor. İstanbul Modern Süreli Sergi Salonu’nda izlenebilecek olan sergi 1 Ekim’e dek sürecek.

1901 doğumlu Fahrelnissa Zeid, yüzyılın ilk kuşağını, 1923 doğumlu Nejad Devrim ise Cumhuriyetimizin ilk kuşağını temsil ediyor. Anne ve oğulu ilk kez aynı çatı altında buluşturan sergide,bu iki özel kuşağın sanat tarihimiz içindeki serüvenini izleyeceğiz. İki öncü ve özgün sanatçımızın yaşam öyküleri ile birlikte, soyut resim tarihimizin neredeyse en önemli eserlerini yaratan Fahrelnissa ile Nejad’ın kariyerlerindeki tüm dönemeçlerin en güçlü yapıtları da bir arada sergileniyor.

Sadrazam Cevat Paşa’nın kardeşi diplomat, komutan, fotoğrafçı ve tarihçi Şakir Paşa ile Giritli Sare İsmet Hanım’ın kızı olan Fahrelnissa Zeid, Osmanlı İmparatorluğu döneminde bir çok asker, idareci ve bilim adamı yetiştiren Şakir Paşa Ailesi’nden geliyor. Bir Osmanlı aydını olan aile, Cumhuriyet hümanistleri arasında önemli bir yer tutar. Fahrelnissa Zeid, Halikarnas Balıkçısı yazar Cevat Şakir Kabaağaçlı ve ressam Aliye Berger’in kardeşi, seramik sanatçısı Füreya Koral’ın teyzesidir. Yazar İzzet Melih Devrim ile evliliğinden olan çocukları ise ressam Nejad Devrim ve yönetmen, tiyatro sanatçısı Şirin Devrim’dir.

İşgal İstanbulu’nda Sanayi-i Nefise’nin ilk kadın öğrencileri arasında yer alan Zeid, Türk kadınının Cumhuriyet öncesi modernleşme serüveninin ilk temsilcilerinden, İkinci Dünya Savaşı’nın gerilimli günlerinde Akademi’de eğitimini sürdüren Nejad ise modern sanatımızın öncülerindendir. Hem anne hem de oğul, savaşın hemen ertesinde mesleki kariyerlerini sürdürmek için özellikle soyut sanatın zirvesine doğru yükseldiği Avrupa’yı arena olarak seçmiştir. Her ikisi de Cumhuriyet’in resmi estetiğine kapılmadan, özgür sanat ortamını kendisine daha yakın bulmuş, birbirinden bağımsız sanat kariyerlerinin zirvesine bu ortamlarda ulaşmıştır.

İstanbul’da Büyükada’da aynı konakta başlayan ve dünyanın çeşitli köşelerinde birbirlerinden belki de habersiz, kimi zaman öfke ile sürdürdükleri yaşamları yine birbirlerinden çok uzaklarda sonlanmıştır. Fahrelnissa Zeid, Londra, Paris gibi metropoller dışında Avrupa’nın çeşitli kentlerinde kariyerini sürdürürken, eşinin vefatından sonra çalışmalarını, yaşamının sonuna kadar 1976 yılında gittiği Ürdün-Amman’da sürdürdü. Nejad Devrim ise 1946’da gittiği Paris’i, üstelik ününün doruğundayken 1968 yılında terkedip, Polonya’nın ücra bir kasabasına yerleşti ve hayata gözlerini orada yumdu.

"Fahrelnissa ile Nejad: Gökkuşağında İki Kuşak" sergisi, iki özgün sanatçımızın, anne ve oğlunun serüvenlerini yan yana izleme ve iki kuşağın farklı noktalardan başlayan yaratıcılık süreçlerini birlikte kaydetme olanağı verecek sanatseverlere.

SERGİYLE EŞZAMANLI BİR DİZİ ETKİNLİK
"Fahrelnissa ile Nejad: Gökkuşağında İki Kuşak" sergisinde de, Türkiye’de ilk kez başlattığımız, sergiyle eşzamanlı bir dizi etkinlik düzenleniyor.. Sergi süresince müzenin eğitim bölümü "Gökkuşağı Atölye Çalışmaları" başlıklı bir eğitim paketi uyguluyor, Türkçe ve İngilizce işitsel turlar yapılıyor. Sanatçılara ilişkin belgesel, İstanbul Modern Gösterim Salonu’nda gösteriliyor, sanatçıların yaşamları ve sanatları üzerine çeşitli söyleşiler gerçekleştiriliyor. Sergiyle paralel olarak video programı sunuluyor.

ETİ’NİN KATKILARIYLA "GÖKKUŞAĞI ATÖLYESİ"
İstanbul Modern Eğitim ve Sosyal Projeler Birimi, sergi süresince çocuk ziyaretçilere "Gökkuşağı Atölye Çalışmaları" adını taşıyan bir eğitim projesi sunacak. Eti’nin katkılarıyla düzenlenen, Fahrelnissa Zeid ve Nejad Devrim’in yapıtlarından yola çıkarak tasarlanan "Gökkuşağı Atölyesi", genç kuşaklara soyut resmin renkçi yaklaşımlarıyla tanınan iki ünlü ressamının dünyasını yaşayarak tanıtmayı amaçlıyor. 4-12 yaş grubundaki çocuklar, benzerlikleri ve zıtlıkları ile bu iki sanatçının yaşam serüvenini tanıma, yapıtlarını çözümleme ve yorumlama olanağı bulacaklar. Atölyede çocuklar, soyut resim uygulamasıyla renklerin ve biçimlerin oluşturduğu bir deneyim yaşayarak, sanatçıların üretim tekniklerini deneyecek ve bu ortamda ürettikleri kendi resimlerini sergileyecekler.

İŞİTSEL TURLAR
Yapıtların sesli etiketi niteliğini taşıyan işitsel tur programında, yapıtlara ilişkin bilgiler Türkçe ve İngilizce olarak sunuluyor ve 30 dakika sürüyor.

"FAHRELNİSSA İLE NEJAD" BELGESELİ
İstanbul Modern ve CNN Türk ortak yapımı olarak geniş bir araştırmayla oluşturulan Fahrelnissa Zeid ve Nejad Devrim ile ilgili belgeselin çekimleri Paris, Amman, İzmir, Ankara ve İstanbul’da yapıldı. Belgesel için, Paris’te Xavier Bureau, Olivier Larsque, Dina Vierny ve Maria Devrim, İzmir’de İsmet Kabaağaçlı Noonan, Ankara’da Bülent Ecevit, Amman’da Prens ve Prenses Raad, Hind Nasser, Suha Shoman ve Prens Hassan, İstanbul’da ise Şirin Devrim, Talat Sait Halman, Sara Koral, Nermidil Binart, Yaşar Kemal, Ara Güler, Tiraje Dikmen, Rabia Çapa, Yahşi Baraz, Haldun Dostoğlu ve Sabahattin Batur ile çeşitli söyleşiler gerçekleştirildi.

KÜTÜPHANEDE GENİŞ DERLEME
İstanbul Modern Kütüphanesi ’nde ise yapılan geniş derlemeyle Fahrelnissa Zeid ve Nejat Devrim’in yaşamlarına, sanatlarına ilişkin kitaplar ve yazılar yer alıyor.

FAHRELNİSSA VE NEJAD’IN YAPITLARI ETİ BROWNİ GOLD VE SELPAK KUTULARINDA
Sergi sponsoru Eti, "Fahrelnissa ile Nejad: Gökkuşağında İki Kuşak" sergisi boyunca üzerinde Fahrelnissa Zeid ve Nejad Devrim’in bazı yapıtlarının yer aldığı sınırlı sayıda üretilen özel Eti Browni kutuları ile Eti Browni Gold Mini özel tasarım paketlerini Türkiye çapında ve İstanbul Modern mağazalarında satışa sunuyor. Aynı zamanda üzerinde Fahrelnissa Zeid’in "Soyut Kompozisyon" ve Nejad Devrim’in "Soyut Kompozisyon"adlı resimleri olan 30 bin adet Selpak kutu mendil de, sergi süresince Türkiye’deki tüm satış noktalarında bulunacak.

FAHRELNİSSA ZEİD VE NEJAD DEVRİM BASKILI ÜRÜNLER MÜZE MAĞAZALARINDA
İstanbul Modern mağazalarında "Fahrelnissa ile Nejad: Gökkuşağında İki Kuşak" sergisi için özel olarak tasarlanan katalog, poster ve kartpostalların yanı sıra eşarplar, tişörtler,çocuklar için boyama setleri, mumluklar gibi çeşitli ürünler satışa sunuluyor.