Fotoğrafçı Olmayan Fotoğrafçılar

Murat Germen ve Orhan Cem Çetin yönetiminde Çağdaş Fotoğraf Serileri

İstanbul Modern’de Murat Germen ve Orhan Cem Çetin yönetiminde gerçekleştirilen Çağdaş Fotoğraf Serileri söyleşi dizisinde bu ayki konusu, ana malzemesi fotoğraf olan, ancak fotoğrafçı kimliğini reddeden çağdaş sanatçılar. Söyleşi, 26 Eylül Cumartesi saat 16.00-18.00 arasında İstanbul Modern Sinema’da izlenebilir.

"Sanatçı" sözcüğünün disiplinler ötesi bir tanımlama haline geldiği günümüzde, özellikle kendisini belli bir malzemenin sınırları içine hapsetmek istemeyen, farklı alanlarda ürün verebilmek, birden fazla platformda ele alınabilmek isteyen sanatçıların, hangi disiplinden gelirlerse gelsinler benzer bir tutum sergilediklerini görmek mümkün. Öte yandan, ağırlıklı olarak, hatta sadece fotoğraf ürettiği halde "fotoğrafçı"dan çok "fotoğraf kullanan sanatçı" ya da sadece "sanatçı" tanımlamasını tercih edenlerin sayısı az değil. Bu tutum, herhangi bir ayrıştırma içermeyen "fotoğrafçı" etiketinin söz konusu sanatçılar için yanıltıcı, küçültücü, basitleştirici bir konumlandırma olarak algılandığını akla getirebiliyor, bu kimliği taşımakta sakınca görmeyen diğerleri ile araya mesafe koyuyor.

Bu çerçeve içinde en dikkat çekici tutum ise, bazı fotoğraf kökenli sanatçıların, ağırlıklı olarak fotoğraf üretmeyi sürdürdükleri halde kariyerlerinin belli bir noktasında fotoğrafçı kimliklerini reddetmeleri, "fotoğraf kullanan sanatçı" etiketi ile anılmayı tercih etmeleridir. Temel soru bu noktada oluşur. Söz konusu tutum, sanatçının salt "fotoğrafçı" kimliği ile anılmasının, orta yerdeki yapıtların izleyici, eleştirmen, galerici, küratör, koleksiyoncu, sanat tarihçisi vb tarafından sanatçının tercih etmediği, daha farklı biçimlerde algılanacağını ima etmektedir. Sanatçının kimliği gerçekten böyle bir algı farkı yaratır mı? Kimlik sadece beyanla oluşur mu? Külliyat, sanatçı kimliğinin oluşmasında temel bir ölçü değil midir? "Fotoğrafçı" kimliği, sanatçıyı ve yapıtı değersizleştirir, küçültür, basitleştirir mi? Ya da fotoğrafçı kimliğinin reddi sanatçıyı ve yapıtı yüceltir, onlara değer katar mı?

Söyleşide, bu sorularla özetlenebilecek kimlik karmaşası, farklı boyutları ve örnekleri ile tartışmaya açılacak.