TUZLU SU- Hayatta Kal! ve Kıyıdakiler

TUZLU SU- Hayatta Kal! ve Kıyıdakiler

İstanbul Modern Sinema’da 14.İstanbul Bienali Film Programı sürüyor

“TUZLU SU: Düşünce Biçimleri Üzerine Bir Teori” başlıklı 14. İstanbul Bienali’nin bir parçası olarak, İKSV ve İstanbul Modern Sinema işbirliğiyle, İstanbul Modern Sinema sponsoru Türk Tuborg A.Ş.’nin de katkılarıyla bir film programı gerçekleştiriliyor. Müge Turan (uzun metrajlı filmler), James Richards (sanatçı filmleri) ve bienali şekillendiren Carolyn Christov-Bakargiev tarafından hazırlanan bienal film programında; tuzlu su, denizler, dalgalar, ekolojik değişimler ve akışkanlık kavramlarını tema veya zemin olarak kullanan uzun metraj filmler, yine su ve denizden esinlenen sanatçı filmleriyle eşleşiyor. Ekolojik Kurgular, Denizler Altında, Hayatta Kal! ve Kıyıdakiler adlı dört farklı bölümden oluşan programın uzun metrajlı filmleri sessiz dönemden başlayarak belgesellere, gişe filmlerinden Avrupa ve Amerikan sinemasının klasiklerine uzanıyor. TUZLU SU başlıklı programın yapısını oluşturan bu ikililer hem aynı platformda kolay kolay bir araya gelmeyecek iki disiplin olan sanatçı videolarını ve sinema filmlerini yan yana koyarak eşleştiriyor hem de ilk bakışta zıtlık olarak görebileceğimiz bu ikililerin aslında ne denli benzerlik ve ortaklıklar içerdiğini gösteriyor. Programın
8 Ekim-1 Kasım 2015 tarihleri arasında izlenebilecek ikinci yarısında Hayatta Kal! ve Kıyıdakiler adlı bölümler izleyici ile buluşuyor. Şilili yönetmen Patricio Guzmán’ın bu yılki Berlin Film Festivali’nde “En İyi Senaryo” dalında Gümüş Ayı ödülü kazandığı; suyun hafızasını kozmolojik ve politik bağlamlarda işleyen filmi El Botón de Nácar (Sedef Düğme), Roberto Rossellini ve Ingrid Bergman’ın ilk ortak filmi olan çarpıcı Stromboli, ve Tolga Karaçelik’in bu yılki Altın Koza Film Festivali’nde “En İyi Yönetmen” ödülünü kazandığı, bir gemide mahsur kalan 6 kişinin hikayesini konu alan Sarmaşık, TUZLU SU’nun ikinci yarısında yer alan filmlerden bazıları.

Program kapsamında ayrıca Tacita Dean imzalı JG (2013) ve Guido Wan Der Werve’den Numara On Dört, Ev (Nummer Veertien, Home, 2012) filmleri 8 Ekim – 1 Kasım tarihleri arasında her perşembe, cumartesi ve pazar günü izlenebilecek.

JG, 2013

İngiltere | Anamorfik 35mm, Renkli ve Siyah- Beyaz | 26’ 50” | İngilizce

Yönetmen:Tacita Dean

Sanatçı ile Galeri Marian Goodman, New York / Paris, ve Galeri Frith Street, Londra izniyle

Britanyalı yazar J. G. Ballard (1930–2009) ile “The Voices of Time” [Zamanın Sesleri] (1960) adlı kısa öyküsü üzerine yazışmasından ve Robert Smithson'ın 1970 tarihli ikonik hafriyat işi ve filmi Spiral Jetty'den [Sarmal Dalgakıran] esinlenen JG, Ballard'ın ölmeden hemen önce Dean'e teklif ettiği bir iddiaya cevap verir: Spiral Jetty'yi, filmiyle açıklığa kavuşturulacak bir gizem olarak ele alması. Dean, şablon benzeri maskeler yardımıyla filmin belli kısımlarını kapatıp yeniden açtığı, alamet-i farikası olan “diyafram geçidi maskeleme” tekniğiyle farklı yer ve zamanlarda çekilmiş görüntüleri bir araya getirerek tek tek 35mm karelerin sunduğu alanda görsel ve kavramsal birleşimler yaratır. Utah ve California'daki farklı mekânlarda çekilen manzara görüntüleri Smithson'ın Jetty'si ve Ballard'ın öyküsüyle iç içe geçmiştir.

NUMARA ON DÖRT, EV (NUMMER VEERTIEN, HOME) 2012

Hollanda | 4K Video, Renkli, 54’ | İngilizce

Yönetmen:Guido wan der Werve

Nummer veertien, home,mecazi anıtlar, ritüeller ve anma etkinliklerinin tarihsel olarak ebedileştirilmesini üç farklı yolculuk hikâyesi üzerinden kışkırtıyor: Frédéric Chopin'in Paris'te ölümü ve kız kardeşinin, bestecinin kalbini toprağa verilmek üzere anavatanı Polonya'ya götürme macerası; Büyük İskender'in seyahatleri ve van der Werve'nin kişisel biyografisi. Van der Werve, Chopin'in kalbinin çizdiği rotayı, tersten başlayıp üç hafta süren ve bisiklet, koşu ve yüzme parkurlarından oluşan bin mil uzunluğunda bir üst-triatlon olarak takip ediyor. Sanatçı, klasik Requiem türü üzerine kurduğu film müziğini bir senede besteledi. Söz konusu müziğin genel ve göstergebilimsel yanları özellikle de ilahi ve ağıt çağrışımları, van der Werve'nin destansı triatlonu ve klasik mirasa, yalnızca İskender’e değil, Mozart, Beethoven ve Schubert’e de duyduğu bağlılığın yanında alegorik bir şekilde işliyor.

HAYATTA KAL!

MEŞHUR PROFESÖR CORSAN'DAN YÜZME DERSİ (AT HOME IN THE WATER), 1912

A.B.D. | Dijital, renkli, 6'05"

Yönetmen:Anonim Arşiv: EYE Filmmuseum / Desmet Collection

Kanadalı yüzücü George Hebden Corsan yüzme ve deniz kazalarında yardım konusunda faydalı bilgiler veriyor.

SARMAŞIK, 2015

Türkiye | DCP, Renkli, 104” | Türkçe

Yönetmen: Tolga Karaçelik

Oyuncular:Nadir Sarıbacak, Ögür Emre Yıldırım, Ozman Alkaş

Angola’ya yük taşımakta olan Sarmaşık gemisinin armatörü iflas eder ve gemi Mısır’da alıkoyulur. Kaptan ile birlikte gemide kalmak zorunda bırakılan beş kişilik mürettebatı zorlu bir 120 gün beklemektedir. Bu uzun bekleyiş gergin bir hiyerarşik güç mücadelesine dönüşecektir. Gişe Memuru filmiyle tanıdığımız Tolga Karaçelik’in bu ikinci uzun metrajlı filmi prömiyerini Sundance Film Festivali’nin yarışma bölümünde yaptı ve bu yılki Altın Koza Film Festivali’nde “En İyi Yönetmen” ödülüne layık görüldü.

KON-TIKI, 2012
Norveç | Blu-ray, Renkli, 118’ | İngilizce
Yönetmen: Joachim Rønning, Espen Sandberg
Oyuncular: Pål Sverre Hagen, Tobias Santelmann, Gustaf Skarsgård

Norveçli etnograf Thor Hayerdahl, Peru’da bulunduğu sürede 1500 yıl önce Polinezya adalarında Güney Amerika yerlilerinin yaşadığına dair bir teori geliştirir. Bunun mümkün olduğunu kanıtlamak amacıyla kendisi gibi maceraperest beş kişi ile birlikte Peru’dan Polinezya’ya varmak için denize açılır. Balsa ağacından orijinaline uygun olarak yaptıkları rafttaki tek modern ekipmanları telsiz radyodur. 4.300 deniz mili boyunca karşı karşıya kaldıkları çeşitli tehlikeler sonrasında hedeflerine varabilecekler midir? Norveç’in 2013 yılında Yabancı Dilde En İyi Film dalında Oscar adayı olan Kon-Tiki, sürükleyici bir hayatta kalma hikayesi.

MUKADDES VAZİFE (DAS BOOT), 1981
Almanya | DVD, Renkli, 149’ | Almanca, İngilizce, Fransızca
Yönetmen: Wolfgang Petersen
Oyuncular: Jürgen Prochnow, Herbert Grönemeyer, Klaus Wennemann

2. Dünya Savaşı sırasında toplam sayıları 40 bin olan Alman denizaltı mürettebatı sayısı 10 bine kadar düşmüştür. Filmde karşımıza çıkan denizaltı mürettebatı, bir arama ve yok etme görevini yerine getirmek zorundadır. Ancak bu o kadar da kolay olmayacaktır. İlk geminin yok edilmesinden sonraki sevinç kısa sürede yerini karşı olası bir saldırıya karşı korkuya bırakacaktır. Yönetmen Wolfgang Petersen’in başarılı bir şekilde bizi denizcilerin insani yönüyle de tanıştırdığı Das Boot, 2. Dünya Savaşı’nın farklı bir yönünü karşımıza çıkarıyor ve bizi epik bir hikayeyle baş başa bırakıyor.

SWEPT AWAY, 1974

İtalya| 35mm, Renkli, 116” | İtalyanca

Yönetmen:Lina Wertmüller

Oyuncular: Giancarlo Giannini, Mariangela Melato, Riccardo Salvino

Bir grup arkadaşın lüks bir yat ile çıktıkları deniz tatili, şımarık ve zengin kadının bir akşamüstü botla denize açılmakta ısrar etmesi üzerine önce kabusa, sonra ise tuhaf ve etkileyici bir aşk hikayesine dönüşür. Tehlikeli olacağı yönündeki tüm uyarılara kulak asmaksızın denize açılmak isteyen Rafaella, kendisine eşlik etmesini istediği Gennarino ile birlikte botun motorunun bozulması sonucu ıssız bir adaya düşer. Paranın değil, hayatta kalma becerilerinin çok daha değerli olduğu bu adada, kapitalizm ve komünizm üzerine sürekli didişen ikilinin arasındaki tüm güç dengeleri alt üst olur. Uzak düştükleri medeniyetin dayatmaları geride kalırken, zıt hayat görüşlerine sahip ikili yakınlaşacaktır.

KIYIDAKİLER

STENKA RAZIN,1908

Rusya| DVD, Siyah-Beyaz, 10” | Rusça

Yönetmen: Vladimir Romashkov

Film, Rus folklorunun bir figürü olarak tanınan, Çar ve bürokratlarını alt etmesiyle ünlü Kazak lider Stenka Razin’in hayatından esinlenerek yapılmıştır. Volga nehri ve kıyı ormanlarında yaşayan bir çetenin reisi Stenka Razin, tutsak düşürdükleri güzel Acem prensesine aşık olur. Bu aşkı kabullenemeyen çete, hain bir plan yaparak prensesten kurtulmaya ve liderlerinin ilgisini geri kazanmaya kararlıdır.

OKYANUSTAN GELEN (THE OCEAN WAIF), 1916

Fransa |DVD, Siyah- Beyaz, 40’| Fransızca arayazılı

Yönetmen: Alice Guy-Blaché

Oyuncular: Carlyle Blackwell, Doris Kenyon, Edgar Norton

Başarılı genç yazar Ronald, yeni romanı üzerinde çalışmak için bir kasabaya gelir. Vardığı yerde karşısına hayaletli olduğu rivayet edilen, terk edilmiş bir ev çıkar ve Ronald romanını yazmak için mükemmel bir mekân olduğuna karar verdiği bu eve yerleşir. Terk edilmiş sandığı bu evde, üvey babası tarafından şiddete uğramış olan genç ve güzel bir kadın yaşamaktadır aslında. Millie, Ronald’ın himayesinde önce güveni sonra da aşkı bulur. Dünyanın ilk kadın yönetmeni Alice Guy-Blaché izleyiciye dokunaklı olduğu kadar romantik bir hikaye sunuyor.

ARAN ADALARINDA YAŞAM (MAN OF ARAN), 1934
İngiltere | DCP, Siyah-Beyaz, 76’ | İngilizce
Yönetmen: Robert J. Flaherty
Oyuncular: Colman 'Tiger' King, Maggie Dirrane, Pat Mullin

Kurgu dışı filmlerin öncüsü Robert Flaherty, bu ilk sesli uzun metraj filminde, önceki iki filmi Kuzeyli Nanook ve Moana’da olduğu gibi insanın doğa ile ilişkisini irdeliyor. Çekimlerini iki yıl boyunca İrlanda’nın Galway Körfezi’nin batısında bulunan Aran Adaları’nda gerçekleştiren Flaherty’nin filminde karşımıza çıkan “aile”, üç kişiden oluşuyor. Toprak ve ağaçlardan tamamen yoksun adalarda Atlantik Okyanusu’nun adaya durmadan çarpan dalgalarına rağmen balık tutmak için açılan üç kişinin günlük yaşamı ve uğraştıkları rutin işler ile doğanın bu insanların hayatları üzerindeki kaçınılmaz rolü, şiirsel bir dille perdeye yansıtılıyor.

STROMBOLI, 1950
İtalya | DCP, Siyah-Beyaz, 107’ | İtalyanca, İngilizce
Yönetmen: Roberto Rossellini
Oyuncular: Ingrid Bergman, Mario Vitale, Renzo Cesana

Litvanyalı savaş mültecisi Karin, esir kampından çıkış bileti olarak gördüğü balıkçı Antonio ile evlenir ve birlikte kocasının doğup büyüdüğü Stromboli adasına gelirler. Fakat bu volkanik adada hayat, kamptakinden pek de farklı değildir. Adanın eski yerlilerinin büyük bölümü dahi evlerini terk etmiştir. Karin tüm çabalarına rağmen adadaki geleneklerine bağlı, dindar halk tarafından kabul görmez ve buradaki yaşama ayak uyduramayarak buhrana sürüklenir. Yeni gerçekçilik akımının öncülerinden Roberto Rossellini ve Ingrid Bergman’ın ilk defa birlikte çalıştıkları Stromboli, savaş sonrası yokluğunu ve kederini tüm gerçekliğiyle perdeye yansıtıyor.

BALİNANIN SIRTINDA (WHALE RIDER), 2002
Yeni Zelanda, Almanya | DVD, Renkli, 101’ | İngilizce
Yönetmen: Niki Caro
Oyuncular: Keisha Castle-Hughes, Rawiri Paratene, Cliff Curtis

Doğumda annesi ve ikiz kardeşi ölen Pai, babaannesi ve dedesi tarafından yetiştirilmektedir. Yeni Zelanda’da geçen bu modern peri masalında, küçük kızın dedesi Maori geleneklerinin sürdürülmesi için çaba sarf ederken torununun hem doğuştan gelen yeteneklerini hem de isteklerini gözardı etmektedir. Aile bağları, modern yaşama karşı gelenekler, ait olma duyguları gibi evrensel konuları Pai ve ailesi üzerinden inceleyen film, duygusal bir büyüme hikayesi.

SEDEF DÜĞME (EL BOTÓN DE NÁCAR), 2015
İspanya, Şili, Fransa | DCP, Renkli, 82’ | İspanyolca
Yönetmen: Patricio Guzmán

Şilili belgesel ustası Patricio Guzmán,Işığa Özlem’den sonra bu kez de yaşamın temel kaynağı olan suyun hafızasına kulak veriyor.Sedef Düğme, okyanusta bulunan iki gizemli düğmenin hikâyesinin peşinde giderken, Şili topraklarının karanlık geçmişine, Pinochet’nin diktatörlüğüne ve “beyaz adam”ın lanetine de yer veriyor. Belgesel, doğayı tüm görkemiyle gözler önüne sürerken, insanların birbirlerine karşı acımasızlıklarını Şili’nin yerlileri üzerinden perdeye yansıtıyor.

SANATÇI FİLMLERİ

Bilge & Haro Cümbüşyan, LUX ve In Between Art Film katkılarıyla

HAYATTA KAL!
RESITAL (RECITAL), 1978
ABD| HDD, Renkli, 20’| İngilizceSanatçı: Stephanie Beroes

BARDAĞA SÜT DÖKMEK (TO POUR MILK INTO A GLASS), 1973
Arjantin| HDD, Renkli, 8’| İngilizceSanatçı: David Lamelas

HERHANGİ BİR NOKTA VEYA ÖTEKİ ARASINDA SONSUZ BİR MESAFE GÖRÜYORUM
(I SEE INFINITE DISTANCE BETWEEN ANY POINT AND ANOTHER), 2012
İngiltere| HDD, Renkli, 33’32”| İngilizceSanatçı: The Otolith Group

KIYIDAKİLER

BOROZAN (STENTOR), 1996
ABD - Kanada| HDD, Renkli, 1’38”| İngilizce
Sanatçı: Steve Reinke


BÜYÜK KURBAN (GREAT BLOOD SACRIFICE), 2010
ABD - Kanada| HDD, Renkli, 5’56”| İngilizce
Sanatçı: Steve Reinke

AMA HİÇ KİMSE (BUT NO ONE), 1982
ABD| HDD, Siyah - Beyaz, 65’| İngilizce
Sanatçı: Su Friedrich

ARINMA (CATHARSIS), 2003
Türkiye| DVD, Renkli, 8’| Diyalogsuz
Sanatçı: Ferhat Özgür

YOLCULAR (PASSENGERS), 2009
Türkiye| DVD, Renkli, 40’|
Sanatçı: Esra Ersen